فهرست مطالب
مقدمه
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های قامتی در کودکان است که باعث پیچ‌خوردگی یا چرخش غیرطبیعی ستون فقرات می‌شود. این عارضه می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً در دوران رشد کودکان و نوجوانان آشکارتر است.
در صورتی که درمان در مراحل اولیه آغاز شود، می‌توان با روش‌های ساده و غیرتهاجمی مانند استفاده از بریس، وضعیت ستون فقرات را اصلاح و از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
در ادامه، کلینیک ارتوپدی فنی تندرست به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان این عارضه در کودکان می‌پردازد.
انواع انحراف ستون فقرات
به‌طور کلی اسکولیوز در دو نوع اصلی مشاهده می‌شود:
- مادرزادی: به دلیل نقص‌های رشد استخوانی در دوران جنینی ایجاد می‌شود.
- اکتسابی: در اثر عوامل محیطی، وضعیت بد بدن، بیماری‌های عصبی یا عضلانی بروز پیدا می‌کند.
در هر دو حالت، ستون فقرات ممکن است خمیده و چرخیده شود که این امر باعث تغییر شکل قفسه سینه، شانه‌ها و لگن خواهد شد.
علت انحراف ستون فقرات در کودکان
در بسیاری از موارد علت دقیق اسکولیوز مشخص نیست و به آن اسکولیوز ایدیوپاتیک گفته می‌شود. این نوع، شایع‌ترین نوع در میان کودکان است و معمولاً در زمان جهش رشد ظاهر می‌شود.
از دیگر علل بروز انحراف ستون فقرات در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناهنجاری‌های مادرزادی مهره‌ها
- فلج مغزی
- اسپینا بیفیدا
- آتروفی عضلانی
- رشد نامتقارن استخوان‌ها
معمولاً این تغییر شکل در ناحیه قفسه سینه و کمر دیده می‌شود و در موارد شدیدتر ممکن است باعث چرخش بدن و ناهماهنگی در وضعیت شانه‌ها و لگن گردد.
علائم کج بودن ستون فقرات
در مراحل اولیه، اسکولیوز معمولاً بدون درد است و ممکن است کودک از وجود آن بی‌اطلاع باشد. به همین دلیل، دقت والدین در مشاهده علائم ظاهری اهمیت زیادی دارد.
نشانه‌های شایع عبارتند از:
- ناهم‌راستایی شانه‌ها یا لگن
- برآمدگی یک طرف قفسه سینه
- برجستگی استخوان کتف در یک سمت
- تمایل بدن به یک طرف
- تغییر در تقارن سینه‌ها در دختران نوجوان
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا، مراجعه سریع به متخصص ارتوپدی فنی برای ارزیابی و درمان ضروری است.
روش‌های تشخیص
برای تشخیص دقیق انحراف ستون فقرات در کودکان، دو روش اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- معاینه بالینی: متخصص با بررسی وضعیت ایستادن، خم شدن به جلو و تراز بودن شانه‌ها و لگن، میزان و محل انحراف را ارزیابی می‌کند.
- اسکن سه‌بعدی بدن: از اسکن سه‌بعدی پیشرفته استفاده می‌شود تا زاویه و شکل دقیق انحراف مشخص گردد. این روش بدون درد و بسیار دقیق است و کمک می‌کند بریس به‌صورت اختصاصی و مطابق فرم بدن کودک طراحی شود.
درمان انحراف ستون فقرات در کودکان
استفاده از بریس
بریس یکی از مؤثرترین روش‌های درمان اسکولیوز در مراحل خفیف تا متوسط است. در صورت تشخیص زودهنگام و کنترل میزان انحراف کمتر از ۳۰ درجه، استفاده از بریس می‌تواند از پیشرفت خمیدگی جلوگیری کند.
دو نوع رایج بریس برای درمان اسکولیوز عبارتند از:
- بریس کایفولوژیک
- بریس بوستون (Boston Brace)
انتخاب نوع بریس بستگی به محل انحراف، سن کودک و نوع اسکولیوز دارد. در کلینیک تندرست، بریس‌ها به‌صورت اختصاصی و اسکن‌شده برای هر کودک ساخته می‌شوند تا بیشترین تأثیر درمانی را داشته باشند.
روند درمان در کلینیک ارتوپدی فنی تندرست
در کلینیک ارتوپدی فنی تندرست، همواره تلاش می‌شود از روش‌های غیرجراحی و ایمن برای کودکان استفاده شود.
فرآیند درمان شامل مراحل زیر است:
- ارزیابی و معاینه اولیه بالینی جهت اندازه‌گیری دقیق میزان انحراف
- ساخت بریس اختصاصی مطابق فرم بدن کودک
- پایش منظم تغییرات و اصلاح بریس در طول درمان
- آموزش والدین در نحوه استفاده و مراقبت از بریس
در بسیاری از موارد، با رعایت دقیق این روند می‌توان بدون نیاز به جراحی، وضعیت ستون فقرات را اصلاح و از پیشرفت انحراف جلوگیری کرد.
کلام پایانی
درمان زودهنگام انحراف ستون فقرات در کودکان می‌تواند از عوارض جدی جسمی و حرکتی در آینده جلوگیری کند. اگر در کودک خود علائم ناهم‌راستایی بدن یا خمیدگی در ناحیه کمر مشاهده کردید، بهتر است در اولین فرصت به کلینیک ارتوپدی فنی تندرست مراجعه کنید تا با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و روش‌های غیرتهاجمی، درمان مؤثر و ایمنی انجام شود.
