کوتاهی تاندون آشیل (کوتاهی آشیل پا) | علت، علائم و درمان غیرجراحی
کوتاهی تاندون آشیل یا کوتاهی آشیل پا یکی از شایعترین مشکلات حرکتی در کودکان و بزرگسالان است. بسیاری از افراد در مراحل مختلف زندگی خود با این عارضه مواجه میشوند. برخی به شکل مادرزادی از بدو تولد آن را دارند و برخی دیگر به دلیل سبک زندگی، استفاده طولانی از کفشهای نامناسب یا مشکلات عضلانی و عصبی دچار آن میشوند.
خوشبختانه، در بیشتر موارد میتوان با روشهای غیرجراحی مانند کفی و کفش طبی، اسپلینت AFO، اسکن کف پا و انجام حرکات کششی اصلاحی این مشکل را کنترل و درمان کرد. در موارد نادر و بسیار شدید، ممکن است جراحی بهعنوان آخرین راهحل مطرح شود.
در این مقاله از کلینیک ارتوپدی فنی تندرست قصد داریم بهطور کامل درباره علت کوتاهی تاندون آشیل، علائم آن، درمانهای غیرجراحی و دوران نقاهت توضیح دهیم.
فهرست مطالب
- کوتاهی تاندون آشیل چیست؟
- علت کوتاهی تاندون آشیل در کودکان و بزرگسالان
- علائم کوتاهی تاندون آشیل پا
- عوارض بیتوجهی به کوتاهی آشیل پا
- درمان غیرجراحی کوتاهی تاندون آشیل
- کفی و کفش طبی
- اسپلینت AFO (ارتز مچ و کف پا)
- اسکن کف پا و بررسی تخصصی
- حرکات کششی اصلاحی
- استراحت و یخگذاری
- چه زمانی نیاز به جراحی وجود دارد؟
- دوره نقاهت کوتاهی تاندون آشیل
- جمعبندی و توصیه کلینیک ارتوپدی فنی تندرست
کوتاهی تاندون آشیل چیست؟
تاندون آشیل بزرگترین و قویترین تاندون بدن انسان است که عضلات ساق پا (گاستروکنمیوس و سولئوس) را به استخوان پاشنه متصل میکند. این تاندون نقش مهمی در راه رفتن، دویدن، پریدن و حتی ایستادن دارد.
زمانی که تاندون آشیل دچار انقباض و کاهش طول شود، فرد نمیتواند پاشنه پا را به راحتی روی زمین قرار دهد و بیشتر روی پنجه راه میرود. این وضعیت که به آن کوتاهی تاندون آشیل گفته میشود، به مرور باعث ایجاد فشار غیرطبیعی روی مفاصل پا، زانو و حتی ستون فقرات میشود.
بیشتر بدانید: زانوی پرانتزی و درمان
علت کوتاهی تاندون آشیل در کودکان و بزرگسالان
🔹 در کودکان
- راه رفتن روی پنجه بدون دلیل: یکی از دلایل رایج کوتاهی تاندون آشیل در کودکان، راه رفتن مداوم روی پنجه است.
- فلج مغزی (CP): کودکان مبتلا به فلج مغزی به دلیل سفتی عضلات ساق پا بیشتر در معرض کوتاهی آشیل قرار دارند.
- اوتیسم: برخی کودکان مبتلا به اوتیسم تمایل دارند روی پنجه راه بروند که در درازمدت باعث کوتاهی تاندون میشود.
- نقص مادرزادی: در برخی نوزادان، کوتاهی آشیل به صورت مادرزادی وجود دارد.
🔹 در نوجوانان و بزرگسالان
- استفاده طولانی از کفش پاشنه بلند
- فعالیتهای ورزشی شدید مانند دویدن یا پرشهای مکرر
- صافی کف پا یا مشکلات ساختاری پا
- آسیبهای مکرر به مچ و تاندون آشیل
🔹 در سالمندان
- ضعف عضلات ساق پا
- کاهش انعطافپذیری بافتها
- تغییرات ناشی از افزایش سن و کاهش خونرسانی به تاندون آشیل
علائم کوتاهی تاندون آشیل پا
شناخت علائم کوتاهی آشیل پا به تشخیص سریعتر کمک میکند. مهمترین نشانهها عبارتاند از:
- مشکل در گذاشتن کامل پاشنه روی زمین
- درد در پشت مچ پا، ساق پا یا حتی زانو
- خستگی سریع هنگام پیادهروی
- زمین خوردنهای مکرر بهخصوص در کودکان
- لنگیدن یا تغییر الگوی راه رفتن
- پینه یا تغییر شکل کف پا به دلیل فشار غیرطبیعی
عوارض بیتوجهی به کوتاهی آشیل پا
اگر این مشکل نادیده گرفته شود، میتواند پیامدهای جدیتری ایجاد کند:
- افزایش دردهای عضلانی و مفصلی
- تغییر شکل کف پا و افزایش صافی یا قوس غیرطبیعی
- آسیب به زانو و ستون فقرات به دلیل فشار نادرست
- ایجاد محدودیت حرکتی در زندگی روزمره
بیشتر بدانید: آیا صافی کف پا درمان میشود؟
درمان غیرجراحی کوتاهی تاندون آشیل
در کلینیک ارتوپدی فنی تندرست، ابتدا وضعیت بیومکانیک پا با اسکن کف پا بررسی میشود. سپس بر اساس شرایط بیمار، بهترین درمان انتخاب میشود. مهمترین روشهای غیرجراحی شامل موارد زیر هستند:
🔹 کفی و کفش طبی
کفیهای طبی سفارشی نقش کلیدی در درمان کوتاهی آشیل پا دارند. این کفیها باعث اصلاح الگوی راه رفتن، کاهش فشار روی تاندون و بهبود وضعیت قرارگیری پا میشوند. در کلینیک تندرست، کفیها بر اساس اسکن کف پا طراحی و ساخته میشوند.
🔹 اسپلینت AFO (ارتز مچ و کف پا)
AFO یکی از پرکاربردترین ابزارهای درمانی برای بیماران مبتلا به کوتاهی تاندون آشیل است. این اسپلینت با ثابت نگه داشتن مچ پا و اعمال کشش ملایم به تاندون، به تدریج باعث افزایش طول آن میشود. بهویژه در کودکان مبتلا به فلج مغزی یا افرادی که تمایل دارند روی پنجه راه بروند، AFO بسیار مؤثر است.
🔹 اسکن کف پا و بررسی تخصصی
اسکن کف پا به ما کمک میکند تا نقاطی که بیشترین فشار را تحمل میکنند، به دقت شناسایی کنیم. بر اساس این دادهها میتوان کفی یا اسپلینت مناسب را انتخاب و طراحی کرد.
🔹 حرکات کششی اصلاحی
تمرینات کششی ساده اما مؤثر نقش مهمی در درمان کوتاهی تاندون آشیل دارند. برخی از تمرینات عبارتاند از:
- کشش ساق پا مقابل دیوار (پاشنه عقب روی زمین، زانوی جلو خم میشود)
- ایستادن روی لبه پله و پایین بردن آرام پاشنهها
- کشش انگشتان پا به سمت بالا در حالت نشسته
این تمرینها باید بهطور منظم و زیر نظر متخصص ارتوپدی فنی انجام شوند.
🔹 استراحت و یخگذاری
در مواردی که درد و التهاب وجود دارد، استراحت دادن به پا و استفاده از یخ به کاهش علائم کمک میکند.
چه زمانی نیاز به جراحی وجود دارد؟
اگر کوتاهی تاندون آشیل بسیار شدید باشد و هیچیک از درمانهای غیرجراحی (کفی طبی، AFO، تمرینات کششی) مؤثر واقع نشود، ممکن است جراحی بهعنوان آخرین راهحل انتخاب شود. در این روش معمولاً تاندون آشیل برش داده یا کشیده میشود تا طول آن افزایش یابد.
دوره نقاهت کوتاهی تاندون آشیل
مدت زمان بهبودی بسته به شدت کوتاهی و نوع درمان متفاوت است.
- در درمان غیرجراحی، معمولاً چند ماه استفاده منظم از کفی و اسپلینت AFO همراه با حرکات کششی نتایج مطلوبی به همراه دارد.
- در صورت جراحی، دوره نقاهت ممکن است ۶ تا ۱۲ هفته طول بکشد.
بیماران باید صبور باشند و از فشار بیش از حد به پا در این مدت خودداری کنند.
جمعبندی و توصیه کلینیک ارتوپدی فنی تندرست
کوتاهی تاندون آشیل یا کوتاهی آشیل پا یکی از مشکلات رایج در کودکان و بزرگسالان است. این عارضه میتواند باعث تغییر الگوی راه رفتن، درد و مشکلات ثانویه در زانو و کمر شود. خوشبختانه در بسیاری از موارد، با روشهای غیرجراحی مانند کفی و کفش طبی، اسپلینت AFO، اسکن کف پا و حرکات کششی اصلاحی میتوان به بهبودی کامل رسید.
در کلینیک ارتوپدی فنی تندرست ما با استفاده از اسکن کف پا و طراحی اختصاصی ارتزها و کفیهای طبی، به بیماران کمک میکنیم تا بدون نیاز به جراحی و با روشهای ایمنتر بهبود یابند.
👉 اگر شما یا فرزندتان با علائم کوتاهی تاندون آشیل مواجه هستید، توصیه میکنیم همین امروز برای مشاوره تخصصی و اسکن کف پا با کلینیک ما تماس بگیرید.